ครม.มีมติอนุมัติขอผ่อนผันการใช้พื้นที่ลุ่มน้ำชั้นที่ 1 เอ เพื่อดำเนินโครงการก่อสร้างทางรถไฟ สายเด่นชัย-เชียงราย-เชียงของ
การประชุมคณะรัฐมนตรี (ครม.) เมื่อวันที่ 15 สิงหาคม พ.ศ.2566 ซึ่งมีพลเอก ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี เป็นประธานการประชุมคณะรัฐมนตรี ณ ตึกสันติไมตรี (หลังนอก) โดย ครม.มีมติอนุมัติตามที่กระทรวงคมนาคม (คค.) เสนอผ่อนผันการใช้พื้นที่ลุ่มน้ำชั้นที่ 1 เอ ( พื้นที่ลุ่มน้ำชั้นที่ 1 ที่ยังคงมีสภาพป่าสมบูรณ์ ปรากฏอยู่ในปี 2525 ซึ่งจำเป็นจะต้องสงวนรักษาไว้เป็นพื้นที่ต้นน้ำลำธารและเป็นทรัพยากรป่าไม้ของประเทศ) ตามมติคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ 12 ธันวาคม พ.ศ.2532 (เรื่อง ขอผ่อนผันใช้พื้นที่ลุ่มน้ำชั้นที่ 1 เอ เพื่อก่อสร้างทางเพื่อความมั่นคง) และมติคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ 21 กุมภาพันธ์ พ.ศ.2538 [เรื่อง มติคณะกรรมการสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ เรื่อง การกำหนดคุณภาพลุ่มน้ำตะวันตก ภาคกลาง และลุ่มน้ำป่าสัก และการกำหนดชั้นคุณภาพลุ่มน้ำภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือส่วนอื่นๆ (ลุ่มน้ำชายแดน)] เพื่อดำเนินการโครงการก่อสร้างทางรถไฟ สายเด่นชัย-เชียงราย-เชียงของ (โครงการฯ) ของการรถไฟแห่งประเทศไทย (รฟท.) ซึ่งคณะกรรมการสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ (กก.วล.) ได้ให้ความเห็นชอบรายงานการวิเคราะห์ผลกระทบสิ่งแวดล้อม (พระราชบัญญัติส่งเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2561 มาตรา 5 บัญญัติให้ยกเลิกข้อความที่เกี่ยวข้องกับรายงานการวิเคราะห์ผลกระทบสิ่งแวดล้อม และให้ใช้คำว่ารายงานการประเมินผลกระทบสิ่งแวดล้อมแทน) (รายงาน EIA) และกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (ทส.) ได้ให้ความเห็นชอบเพื่อประกอบการพิจารณาแล้ว เพื่อให้ รฟท. สามารถดำเนินงานโครงการก่อสร้างตามกรอบระยะเวลาที่กำหนดไว้
สาระสำคัญ
กระทรวงคมนาคมเสนอคณะรัฐมนตรีเพื่อพิจารณาอนุมัติผ่อนผันการใช้พื้นที่ลุ่มน้ำชั้นที่ 1 เอ เพื่อดำเนินการโครงการก่อสร้างทางรถไฟ สายเด่นชัย-เชียงราย-เชียงของ (โครงการฯ) ของการรถไฟแห่งประเทศไทย (รฟท.) ซึ่งเป็นหนึ่งในทางรถไฟสายใหม่ระยะเร่งด่วน ภายใต้โครงการก่อสร้างรถไฟทางคู่ตามยุทธศาสตร์การพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานด้านคมนาคมขนส่งของไทย พ.ศ.2558 – 2565 (โครงการก่อสร้างรถไฟทางคู่ ภายใต้ยุทธศาสตร์การพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานด้านคมนาคมขนส่งของไทย พ.ศ. 2558 – 2565 ประกอบด้วย (1) การก่อสร้างรถไฟทางคู่ (ตามแนวเส้นทางรถไฟเดิม) ระยะเร่งด่วน (2) การก่อสร้างรถไฟทางคู่ (ตามแนวเส้นทางรถไฟเดิม) ระยะที่ 2 (3) ทางรถไฟสายใหม่ระยะเร่งด่วน และ (4) ทางรถไฟสายใหม่ระยะถัดไป) และเป็นโครงการที่คณะรัฐมนตรีได้มีมติอนุมัติเมื่อวันที่ 31 กรกฎาคม พ.ศ.2561 เนื่องจากโครงการฯ มีงานก่อสร้างอุโมงค์ทางวิ่งรถไฟที่มีส่วนที่พาดผ่านลุ่มน้ำชั้นที่ 1 เอ ในพื้นที่ลุ่มน้ำโขงเหนือ บริเวณตำบลโชคชัย อำเภอดอยหลวง และตำบลห้วยซ้อ อำเภอเชียงของ จังหวัดเชียงราย รวมระยะทาง 2,376 เมตร หรือคิดเป็นพื้นที่รวม 52 ไร่ 2 งาน 57 ตารางวา
ทั้งนี้ รายงานการประเมินผลกระทบสิ่งแวดล้อม (รายงาน EIA) ของโครงการดังกล่าวผ่านความเห็นชอบจากคณะกรรมการสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ (กก.วล.) แล้วเมื่อวันที่ 16 มีนาคม พ.ศ.2560 ประกอบกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ได้แก่ กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม สำนักงบประมาณ (สงป.) สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (สศช.) และฝ่ายเลขานุการ กก.วล. พิจารณาแล้วเห็นชอบ/เห็นชอบในหลักการและมีความเห็นเพิ่มเติม เช่น เห็นสมควรที่คณะรัฐมนตรีจะพิจารณาให้ คค. ดำเนินการตามมติคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ 9 สิงหาคม พ.ศ.2565 กรณีการดำเนินโครงการใด ๆ ของหน่วยงานของรัฐที่มีความจำเป็นต้องเข้าใช้ประโยชน์ในพื้นที่ป่า จะต้องมีการปลูกป่าทดแทน เพื่อการอนุรักษ์ หรือรักษาสภาพแวดล้อมของพื้นที่ดังกล่าวอย่างเคร่งครัด อย่างไรก็ดีหากการดำเนินการดังกล่าวมีผลทำให้กรอบวงเงินของโครงการฯ เปลี่ยนแปลงไปจากวงเงินที่ได้รับอนุมัติจากคณะรัฐมนตรี คค. จะต้องเสนอคณะรัฐมนตรีเพื่อพิจารณาตามขั้นตอนอีกครั้งหนึ่งต่อไป (สงป.) และให้ คค. (รฟท.) ปฏิบัติตามความเห็นและมติ กก.วล. ที่ให้ดำเนินการตามมาตรการป้องกันและแก้ไขผลกระทบสิ่งแวดล้อม และมาตรการติดตามตรวจสอบผลกระทบสิ่งแวดล้อมตามที่กำหนดไว้ในรายงาน EIA ของโครงการฯ อย่างเคร่งครัด (สศช.)
